تبادل
لینک هوشمند
پورتال چیست؟
نام پورتال ها را زیاد شنیده ایم، اما شاید برای برخی از ما اینسئوال پیش آمده باشد که واقعا یک پورتال چیست؟ چه ویژگیها و خصوصیاتی دارد؟ و چهتفاوتی با یک وب سایت دارد؟ ترجمه کلمه Portal به فارسی در فرهنگهای لغت "دریچه"، "درگاه" و "مدخل" ذکر شده اما کلمه پورتال در تکنولوژی اطلاعات معنی متفاوتی دارد. اگر بخواهیم ساده بگوییم، پورتال صفحه وب واسطی است که امکان دسترسی آسان را به هرچیزی که کاربر ، برای انجام وظیفه یا خواسته اش نیاز دارد بدون توجه به اینکه محلفیزیکی آن کجاست، فراهم می کند. به بیان دیگر پورتال "درگاهی" است به دنیایی مجازیکه کاربر می تواند از طریق امکانات فراهم شده در آن، تمامی نیازهای خود را براوردهکند. نیازهایی مانند جستجو و یا خرید(مثلا یک کتاب)، دسترسی به حساب بانکی، افزایشو کاهش اعتبار یک حساب اعتباری و یا به روز رسانی اطلاعات سخت افزاری از محل کار،پورتال همه چیز را از طریق درگاهی واحد برای کاربر خود فراهم می سازد.
▪ ویژگیهای اصلی یک پورتال عبارت اند از:
۱) تجمع اطلاعات
۲) هدف دار بودن اطلاعات
۳) دردسترس بودن اطلاعات
۴) دریچه ورود منحصر به فرد
هر چند شباهت ظاهری فراوانی میان یک وب سایت و یک پورتال وجوددارد به گونه ای که در نگاه اول تفاوت محسوسی میان آن دو مشاهده نمی شود اما این دوکاملا از یکدیگر متفاوت اند.سوال اینجاست که به طور مشخص تفاوت آن دو در چیست؟ درپاسخ به این سوال باید گفت ویژگیهای زیر در یک پورتال آن را از یک وب سایت متمایزمی کند:
۱) درگاه ورود منفردی که از طریق آن می توان به مجموعه منابعمرتبط با پورتال دست یافت.
۲) نمایش هدفدار اطلاعات با استفاده از تجربیات کاربر.
۳) دسترسی تقسیم بندی شده به انواع داده و اطلاعات گروه بندیشده.
۴) در اختیار گذاشتن امکان ارتباط و همکاری میان تمامی کاربرانو استفاده کنندگان پورتال.
۵) امکان پیوستن به نرم افزارها و سیستم های نرم افزاری که گردشکاری مشخص و تعریف شده ای دارند.
● تاریخچه خلاصه پورتال
اگر در دنیای کامپیوتر به عقب بازگردیم، زمانی را خواهیم یافتکه در آن سیستم های نرم افزاری به گونه ای متحول شدند که دیگر لازم نبود برای کاربا یک برنامه، برنامه های دیگر بسته شوند، یعنی می توانستیم همزمان از چند برنامهکاربردی استفاده کنیم بدون آنکه با مشکلی مواجه شویم.امکانی که قبل از آن وجودنداشت. تاریخچه پورتال ها از همان زمان آغاز شد و نسلهای تکامل یافته آنها یکی پساز دیگری پا به عرصه دنیای اطلاعات گذاشتند.
▪ نسل اول پورتال ها:
اولین پورتال ها، که از آنها تحت عنوان نسل اول نام برده میشود، بر فراهم نمودن محتویات ایستا، مستندات و همچنین خوراکهای اطلاعاتی زنده درصفحات وب مبتنی بودند. مثالهای نمونه این نسل سایت yahoo است. این پورتالها درمحیطی به هم پیوسته، اهداف مشابهی را دنبال کرده و صفحه واسط مشخص و منحصر به فردیرا برای دستیابی به مجموعه اطلاعات توزیع شده در سراسر شرکت یا سازمان خود، دراختیار کاربر می گذاشتند. این اطلاعات معمولا شامل اخبار شرکت، شرایط و فرم هایاستخدام، اطلاعاتی مربوط به کارکنان و چگونگی ارتباط با آنها، مستندات رسمی و سیاستهای اعلام شده شرکت و همچنین لینک های ارتباطی مفید بود.
▪ نسل دوم پورتال ها :
نسل دوم پورتال ها بر اطلاعات مشخص تر و نرم افزارها متمرکزبودند. در اساس شباهت زیادی به خصوص در زمینه فراهم آوردن اطلاعات با نسل اولداشتند با این همه تفاوت مهمی نیز وجود داشت: این پورتالهای امکان همکاری کاربرانرا در محیطی به هم پیوسته فراهم می کردند و همین امکان، نقطه تمایز آنها با نسلپیشین محسوب می شد.
پورتال های نسل دوم قابلیت همکاری متقابل را در ادارات مجازیبرای تیم های کاری و به منظور انجام وظایفشان فراهم می ساختند. نسل دوم پورتال هاسرویس های متعددی داشتند که از جمله آنها می توان به سرویس های مدیریت محتوی ( سازمان دهی و مدیریت اطلاعات مرتبط ) و سرویس های همکاری (که به کاربران امکان میداد با یکدیگر گپ زده و برای یکدیگر ایمیل فرستاده و قرار ملاقات تنظیم کنند) اشارهکرد. در این پورتال ها قابلیت تعریف گروه های کاربری نیزفراهم آمده بود. به بیاندیگر این پورتال ها سازو کار همکاری داخلی را در یک سازمان فراهم می ساختند.
▪ نسل سوم پورتال ها:
نسل سوم با هدف ایجاد فضای مجازی تجارت الکترونیک (E-Business ) بوجود آمد. پورتال های نسل سوم به عنوان واسط ارتباطی کارمندان، تهیه کنندگان،تولید کنندگان و مشتریان قلمداد می شوند. ویژگی فوق العاده این پورتالها امکانمرتبط شدن نرم افزارهای مستقر در سرورهای مختلف است. به بیان دیگر، این پورتال هانقطه به هم پیوستن محتویات و برنامه های کاربردی مستقر در سرورهای مختلف بطورهمزمان و با استفاده از همکاری سرویسهای خدماتی آنان اند. به علاوه امکان دسترسی بهمحتویات و امکانات سیستمهای مختلف را از طریق ابزارها و تجهیزات متنوع، بسته بهنیاز کاربر امکان پذیر می کنند. این گروه پورتال ها مجموعه قابل توجه و ارزشمندی ازاطلاعات، مستندات، امکانات و قابلیتهای نرم افزارهای مرتبط را از طریق درگاه واحدیبرای کاربر فراهم می کنند.
به علاوه، این پورتالها به صورتی خودکار و بر اساس نقش کاربرانهدفمند شده و ویژگیهایی خاص آنها می یابند. به بیان دیگر، نحوه نمایش، محتوی وامکانات در دسترس، بسته به نقش تعریف شده برای کاربر به گونه ای منحصر به فرد و خاصوی در اختیار او قرار می گیرد. کلید توسعه آینده این نسل از پورتال ها،ایجادچهارچوب های کاری باز ( از قبل تعریف نشده ) برای سرویس های عمومی خواهد بود.
● انواع پورتال ها
یک سازمان مجموعه متنوعی از کاربران دارد که از جمله آنها میتوان به مشتریان، شرکا، کارمندان اشاره کرد. همه این کاربران علاقه مندند ازاطلاعات و خدمات آن سازمان استفاده کنند. کاملا آشکار است که هر کدام از آنهانیازهای خاص و اغلب متفاوتی دارد. برای پاسخگویی به این تنوع، انواع مختلف پورتالایجاد شده و مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی بر حسب چگونگی پاسخگویی بهنیازهای کاربران، پورتال ها را می توان در چهار گروه زیر دسته بندی کرد:
▪ (Business to Customer Portal (B۲C
این نوع از پورتال دسترسی مستقیم مصرف کننده را به مجموعه وسیعیاز اطلاعات و خدمات فراهم می کند – برای مثال، اطلاعاتی مانند "راهنمای استفاده ازمحصولات" و "وضعیت سفارش مشتری " در خرید های خود و همچنین امکانات ارتباطی کاربربا بخش پشتیبانی مشتریان در این پورتال ها پیش بینی می شود. مانند هر پورتال دیگری،یک پورتال B۲C معمولا در قد و قواره ای ارائه می شود که نیازهای مشتریان خود راپاسخ دهد.
▪ (Business to Business Portal (B۲B
نوع دیگر پورتال در زنجیره مدیریت منابع شکل می یابد. در ایننوع پورتال اطلاعات لازم برای تولید کنندگان،تهیه کنندگان، نمایندگی ها و همچنینتوزیع کنندگان، به گونه ای مناسب و دسته بندی شده جمع آوری و در اختیار آنان قرارمی گیرد. نمونه عمومی پورتال B۲B - برای مثال، یک شریک تجاری را قادر می کند تا بهبخشهایی از اطلاعات و امکانات مانند سفارش خرید و صدور فاکتور دسترسی داشته و ازامکانات این بخشها استفاده کند. به هم پیوستن برنامه های کاربردی یکی از پیشنیازهایلازم برای یکپارچه سازی محیط های تجاری در بستری واحد و ایجاد محیط مجازی لازم برایکسب و کار است. محیطی که در آن امکان تهیه کالا یا خدمات، صدور صورت حساب خرید وفروش، دسترسی به اطلاعات تولید و دیگر امکانات مرتبط با نیازها فراهم می اید.
▪ B۲E
این پورتال ها که اغلب با عنوان پورتال های اینترانتی شناخته میشوند معمولا به منظور تجمیع، انتشار و به اشتراک گذاری اطلاعات و خدمات به پرسنل یکسازمان ایجاد می شوند. B۲E ها به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:
پورتالهای کارکنان که امکان دسترسی به محتویات به هم پیوسته ایمانند اخبار شرکت، اطلاعات سخت افزاری و نرم افزاری، موتور جستجو و منابع فنی وگزارشها را در اختیار می گذارد. اطلاعات این نوع پورتال معمولا در دسترس همهکارکنان یک سازمان قرار می گیرد. این پورتال کارکنان و شاغلین یک سازمان را قادر میکند تا از طریق گپ و گروههای گفتگو با یکدیگر در تماس بوده و با یکدیگر همکاریکنند. عموما، این پورتال ها امکاناتی نظیر ثبت نام در یک کلاس و یا یک اردو را نیزدر اختیار کاربر خود قرار می دهند. به علاوه کاربران این پورتال معمولا می تواننداطلاعات شخصی خود مانند نام و کلمه عبور را تغییر دهند.
Knowledge worker portal که با یک یا مجموعه اهداف مشخص مثلافروش یک محصول ایجاد می گردد. این پورتال ها مجموعه ای از محتویات را به منظورپشتیبانی از فرآیند یا فرآیندهای مشخصی در اختیار می گذارند. برای مثال یک برنامهتکنسین خودکار ممکن است نیازمند منابعی از برنامه های کاربردی دیگر مثلا برنامه هایتعمیر و نگهداری باشد تا بتواند اطلاعات لازم در زمینه تاریخچه بازبینی و تعمیر،زمان بندی تجهیز و یا قطعات و لوازم مورد نیاز برای تعمیر آن را کسب کند.
▪ پورتال های عمومی ( Mega Or Public Portal )
این پورتال ها با عنوان پورتال های اینترنتی شناخته می شوند ومهمترین ویژگی آنها فراوانی مخاطبانشان است. این نوع از پورتال ها نیز در دو گروهدسته بندی می شوند:
ـ پورتال های عمومی که تمامی کاربران اینترنت را مخاطب قرار میدهند (برای مثال Yahoo ، Excite، Google و مانند آن)
ـ پورتال های خاص ( صنعتی، بازرگانی، خدماتی ) که به آنهاپورتال های عمودی نیز گفته شده و مخاطبان محدود و مشخصی دارند ( مانند پورتال هایبانکها، سازمانهای دولتی، وزارتخانه ها و ... )
ـ باید توجه داشت که یک پورتال می تواند از پیوند انواع پورتالهای دیگر ایجاد شود. به علاوه همانطور که یک سازمان کاربران متنوعی دارد، می تواند ( و گاهی نیز لازم است ) که پورتال های مختلفی برای پشتیبانی از نیازهای آنان داشتهباشد.
▪ جنبه های کارکردی یک پورتال
اگر چه پورتال ها در انواع و اندازه های متنوعی ساخته می شونداما ویژگیهای محدود و مشخصی هسته اصلی آنها شناخته می شود:
هر پورتال اطلاعات و خدمات را یکجا و در یک محل جمع آوری میکند.
هر پورتال می تواند در اندازه لازم برای شخص و یا گروه سازماندراید.
هر پورتال در هر زمان و از هر مکانی قابل دسترس است.
▪ یک پورتال مجموعه اطلاعات و خدمات را یکجا و در یک محل جمعآوری می کند
هدف اصلی فراهم آوردن امکان دسترسی آسان به هرچیزی ( اطلاعات وخدمات ) است که یککاربر برای انجام وظایف و مسئولیتهایش به آن احتیاج دارد، صرفنظر از اینکه منبع آن کجا باشد.
اطلاعاتی که یک پورتال فراهم می کند
داده های ساخت یافته. داده هایی که به صورتی سازمان یافته اندکه امکان جستجوی آسان آنها وجود داشته باشد ( اغلب به صورت سلسله مراتب و بر اساسکلمات کلیدی). فهرست الفبایی کتابهای یک کتابخانه مثال خوبی از داده های ساخت یافتهاست. داده های ساخت یافته اغلب شامل، گزارشها، تحلیلها، پرس و جوهای مشخص و دیگرانواع دانش مرتبط با کسب و کار است.
داده های بدو ن ساختار، که جستجو در آنها معمولا دشوار بوده وخارج از یک بانک اطلاعاتی قرار دارند. از این نوع داده می توان متن ها، صوت، تصویرو یا گرافیک و اشکالی مانند مستنداتOffice ، memos ، ایمیل، قرارهای ملاقات رامثال زد.
اطلاعات خاص [۳] ،که شامل محتویات قابل خرید و فروش ( مثل انواعاخبار، گزارشها، اطلاعات مربوط به سهام، کاریکاتورها و محتویات بی اهمیت) بوده ومخصوصا به منظور استفاده در فرایندهای تولیدی دیگر تهیه و در اختیار قرار می گیرند.
▪ خدماتی که به وسیله یک پورتال فراهم می شود
همکاری،(با عنوان خدمات ارتباطی نیز شناخته می شود ) و بهکاربران اجازه می دهد تا با یکدیگر گپ بزنند، در بحثهای گروهی مشارکت داشته باشند،مطالب خود را در اختیار دیگران قرار دهند و...
مدیریتمحتوی که انواع جستجو ها، رهگیریها را مدیریت کرده وهمچنین قابلیتهای خاصی را به منظور استخراج داده ها در اختیار می گذارد.
خدمات شخصی(با عنوان خدمات تراکنشی نیز نام برده می شود ) کهکاربران را قادر می سازد تا با دیگر سیستمها ( مثلا سیستمهای فروشنده و یا نمایندهیک محصول ) مستقیم و بدون واسطه مرتبط باشند. معمولا این قابلیت به کاربر امکان میدهد تا برای مثال فعالیتهای زیر را انجام دهد:
- محصولات یک سازمان را خریداری کند
- ملاقاتهای خود را زمان بندی کند
- حساب خود را مشاهده یا تراز کند
- در کلاس مورد علاقه خود ثبت نام کند
▪ هر پورتال می تواند در اندازه لازم برای شخص و یا گروه سازماندراید.
یکی از ویژگیهای جالب یک پورتال شکل و عملکرد متفاوت آن برایاشخاص مختلف است. یکی از روشهایی که به این منظور استفاده می شود، متناسب سازی وتغییر شکل و قابلیتهای پورتال بر حسب خواسته ها یا تجارب شخص یا گروه استفاده کنندهاز آن است. به همین دلیل است که کاربران متفاوت شکل متفاوتی از یک پورتال مشاهدهکرده و اطلاعات و خدمات متفاوتی در اختیار ایشان قرار می گیرد:
ـ امکان تغییر بر حسب خواسته ها بر حسب تجارب شخص یا گروه عموما personalize نامیده می شود و به این معنی است که در پورتال امکان انتخاب نحوه نمایشمحتوی پیش بینی شده است. اغلب این انتخاب بصورت خودکار و بر اساس نقش کاربر (مثلاپست سازمانی وی) انجام می شود. برای مثال وقتی کارمند فروش به سیستم وارد می شود،به صورت خودکار فهرستی از جدیدترین محصولات برای وی به نمایش در می آید. با این همهدر بعضی از پورتال ها انتخاب محتوی نمایش داده شده به کاربر محول می شود تا در زمانورود به پورتال خود آن را انتخاب کند.
ـ تغییر و Customize شدن یک پورتال شامل انتخاب چگونگی شکلظاهری آن (مثلا رنگ و چیدمان صفحه)،مدل مرورگر و محل نمایش محتویات روی صفحه است. یک پورتال می تواند حتی برچسب و عنوان تجاری مشخصی داشته و ظاهر متفاوتی را برایانواع کاربرانش به نمایش گذارد.
این دو ویژگی به پورتال امکان می دهد تا مجموعه مشخص و تعریفشده ای از کاربران (مثلا مشتریان، شرکا و یا کارکنان) را هدف قرار دهد. بعضی ازپورتال ها حتی می توانند برای هر کاربر مشخص، شکل و شمایل متفاوتی از خود نشاندهند.
▪ یک پورتال در هر زمان و از هرمکانی همیشه در دسترس است
از آنجا که پورتال ها برای استفاده در محیط وب ساخته می شوند،در هر زمان و از هر مکانی با استفاده از یک مرورگر استاندارد وب در دسترس اند. انواع تجهیزات مبتنی بر وب نیز از جمله تلفنهای موبایل، دسترسی به پورتال ها را بهغایت آسان و مفید کرده اند.
بر این اساس می توان فرآیندی در سیستم تعریف کرد و با استفادهاز امکانات " زمان بندی " و "فازبندی " ، فرآیند را به وظایف کوچک تر تقسیم کرد ؛به گونه ای که هر وظیفه نه تنها نشان دهنده فرد انجام دهنده ، بلکه نمایش دهندهزمان بندی انجام فرآیند نیز باشد. حال اگر بخش مدیریت گردش کار کنار سیستم Alert ویا ارسال پیام از تقویم شخصی قرار گیرد ، می تواند کمک موثری در نظارت و پیش برد آنفرآیند نماید. در انتها توصیف گرافیکی فرآیند برای ایجاد کننده فرآیند و کسانی کهدر انجام فرآیند سهیم هستند، این حسن را دارد که بتوانند درک بهتری از آن داشتهباشند و حتی پروسه را اصلاح کنند تا در زمان بندی ها صرفه جویی شود.
علاوه بر این ، در صورتی که فرآیند انتخابی در طول زمان انجامخود احتیاج به بهره گیری از بخشهای مختلف پورتال داشته باشد ، می تواند محک خوبیبرای شناخت ارتباطات لازم ما بین بخشهای های پورتال باشد.
نظرات شما عزیزان:
ارسال توسط رضا
آخرین مطالب
ورود
اعضا:
<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: